Tuân Khanh là ai?Tiểu sử nhà Nho kế thừa tư tưởng Khổng Tử

Tuân Khanh hay còn gọi là Tuân Tử là một bậc thầy Nho giáo của Trung Quốc. Một trong những người nổi tiếng bậc nhất trong việc kế thừa và phát triển tư tưởng Nho gia của Khổng Tử. Tư tưởng của ông đã có tầm ảnh hưởng lớn đến việc vận hành chính quyền thời nhà Hán. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết sâu về cuộc đời cũng như là tư tưởng của ông. Cùng đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu Tuân Khanh là ai và những tư tưởng của nhà Nho này nhé.

Mục Lục

Tuân Khanh là ai?

Tuân Khanh hay còn gọi là Tuân Tử, tên được viết trong tiếng Trung là 荀子. Ông đã sinh ra ở nước Triệu vào khoảng năm 316 TCN.

Tuân Khanh là nhà Nho giáo lỗi lạc

Ông nghiên cứu rất nhiều những tư tưởng của các nhà Nho lớn thời đó như Khổng Tử, Mạnh Tử, Trang Tử, Mặc Tử,…Song hành với quá trình nghiên cứu, ông sống trong sự sụp đổ của nhà Chu và phất lên của nhà Tần. Chính vì điều này, nhà Nho Tuân Tử đã cho phép những luật để trừng phạt tồn tại trong việc điều hành nhà nước.

Cuộc đời của Tuân Khanh

Năm 15 tuổi, ông đến nước Tề để sống và học tập. Trong khoảng thời gian năm 286 TCN đến năm 278 TCN ông qua nước Sở định cư.

Nhưng sau, nước Sở bị tấn công và nước Tề giành lại kinh đô Lâm Truy, ông quay lại Tề. Ở đây, ông được phong là “Liệt đại phu”. Tuy được người Tề hết sức kính nể, còn được cử làm “tế tửu” – một danh hiệu vinh dự trong các buổi quốc yến, nhưng sau cùng lại chẳng được trọng dụng.

Cuộc đời trắc trở của Tuân Khanh

Sau đấy, vị Nho gia rời Tề sang Tần và gặp thừa tướng Phạm Tuy. Do tính cách thẳng thắn trong đối đáp của mình, ông lại khiến nhà Tần khó chịu. Vậy nên, những lý tưởng của ông khi đó vẫn mãi chưa thể thực hiện.

Tuân Khanh trở về Triệu trong khoảng năm 265 TCN đến năm 261 TCN. Khi trở về quê nhà vẫn không được trọng dụng dù ông có hiểu cao biết rộng.

Triệu không trọng dụng Tuân Khanh, ông quay lại Sở. Vào năm 255 TCN, Xuân Thân hành quân đi tiêu diệt nước Lỗ, mở rộng đất Sở về phía bắc. Ông được phong làm huyện lệnh Lan Lăng trong vùng mới chiếm của Lỗ, sau đó định cư luôn ở đây. Trong thời gian này, ông viết sách và mở trường dạy học.. Trong số những học trò của ông, có hai vị theo trường phái Pháp gia rất nổi tiếng là Hàn Phi và Lý Tư.

Trong suốt cuộc đời của mình, ông có hơn 300 tác phẩm được lưu hành vào thời nhà Hán.

Ông tạm biệt nhân thế ở Lan Lăng vào khoảng năm 237 TCN đến năm 235 TCN.

Tư tưởng của Tuân Khanh

Tuân Khanh chỉ trích tất cả các trường phái, nhưng ông ca ngợi những ý tưởng của Khổng Tử là ý tưởng tốt nhất để điều hành đất nước. Từ quan điểm nhận thức luận, ông cũng đã tổng kết và tiếp thu một cách có phê bình các mệnh đề lý thuyết của nhiều học giả khác nhau. Trải qua thời gian tiếp thu, ông hình thành những quan điểm và đi theo tư tưởng của riêng mình.

Tuân Khanh luôn có tư tưởng của riêng mình

Tư tưởng trong việc trị nước

Không khác với những học giả thời đó, Tuân Khanh cũng theo tư tưởng Nho gia. Nhưng khác với tư tưởng của Khổng Tử là dùng “nhân” để trị nước, ông ủng hộ tư tưởng dùng “lễ” và “hình” để trị nước.

Và như đã nói ở trên, Tuân Khanh phải chứng kiến sự hỗn loạn khi nhà Chu sụp đổ. Cùng với đó là sự nổi lên của nước Tần với tư tưởng của Pháp gia là tập trung sự kiểm soát của đất nước bằng hình phạt và luật pháp. Do đó đối với ông, những luật để trừng phạt tồn tại đóng vai trò nhất định trong việc quản lý nhà nước. Tuy vậy, ông không hoàn toàn bắt trước các nhà Pháp gia. Ông hiếm khi chú trọng đến các luật lệ chung mà ủng hộ việc sử dụng ví dụ cụ thể để làm hình mẫu. Ông cũng phản đối việc cha truyền con nối của chế độ phong kiến mà tin rằng địa vị của một cá nhân trong xã hội cần được xác định bằng thực lực của chính họ.

Tư tưởng của việc biết và làm

Theo tư tưởng của biết và làm, Tuân Khanh đưa ra mệnh đề rằng “việc học sẽ dừng lại khi con người làm được”. Ông tin rằng, chỗ đứng của nhận thức nằm ở “hành động”, đó không chỉ là nguồn gốc của kiến thức, mà còn là mục đích của sự hiểu biết. Nhưng cái gọi là “hành động” của Tuân Khanh không thể được hiểu là thực hành xã hội, mà chỉ hành vi đạo đức của con người. Vì vậy, cái gọi là “học hành xử thế” có nghĩa là “học cách cư xử nhã nhặn”. Quan điểm này mong muốn hành vi đạo đức chủ quan sẽ phù hợp với đạo đức xã hội.

Tư tưởng đối lập với Khổng Tử và Mạnh Tử

Không cùng quan điểm với thuyết “nhân chi sơ tính bản thiện” của Mạnh Tử. Tuân Khanh lại cho rằng “nhân chi sơ tính bản ác”. Tuân Khanh cho rằng,con người sinh ra vốn dĩ là ác. Có được thiện là do quá trình bồi dưỡng, giáo dục mà nên. Bản tính con người khi sinh ra có đầy đủ dục vọng như ham lợi, ham sắc,… Nếu như con người cứ phát triển theo dục vọng thì mối quan hệ giữa người và người sẽ phát sinh ra tranh đấu, xã hội sẽ hỗn loạn. Vì vậy mới cần phải có “lễ” để điều chỉnh, sửa đổi bản tính ác của con người.

Tư duy của Tuân Khanh thiên về kinh nghiệm và cong người. Ông bắt đầu từ bối cảnh xã hội, coi trọng trật tự xã hội, phản đối chủ nghĩa thần bí, đề cao nỗ lực của con người. Với ông, con người sinh ra là muốn thỏa mãn dục vọng của mình. Nếu không được thỏa mãn dục vọng thì sẽ xảy ra tranh chấp.

So với Khổng Tử và Mạnh Tử, tư tưởng của Tuấn Khanh có khuynh hướng thực tế hơn.

Xem thêm:

Kết luận

Trên đây là bài viết chia sẻ chi tiết về tiểu sử và tư tưởng của Tuân Khanh. Những thông tin này mong rằng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn Tuân Khanh là ai, Tuân Tử là ai. Hãy tiếp tục theo dõi trang web của chúng tôi để biết thêm nhiều kiến thức. Các bạn sẽ biết thêm về các nhà Nho lỗi lạc khác nữa nhé.