Tiếng Tây Ban Nha – Wikipedia tiếng Việt - EU-Vietnam Business Network (EVBN)

Bài này nói về ngôn từ được toàn quốc tế gọi là tiếng Tây Ban Nha hay tiếng Castilla. Để biết về các ngôn từ khác được nói ở nước Tây Ban Nha, xem Ngôn ngữ tại Tây Ban Nha

Tiếng Tây Ban Nha (español), cũng được gọi là tiếng Castilla ( (trợ giúp·thông tin)) hay tiếng Y Pha Nho[4] theo lối nói cũ, là một ngôn ngữ thuộc nhóm Iberia-Rôman của nhóm ngôn ngữ Rôman, và là tiếng phổ biến thứ 4 trên thế giới theo một số nguồn, trong khi có nguồn khác liệt kê nó là ngôn ngữ phổ biến thứ 2 hay thứ 3. Nó là tiếng mẹ đẻ của khoảng 352 triệu người, và được dùng bởi 417 triệu người khi tính thêm các người dùng nó như tiếng phụ (theo ước lượng năm 1999). Có người khẳng định rằng có thể nghĩ đến tiếng Tây Ban Nha là tiếng quan trọng thứ 2 trên thế giới, sau tiếng Anh, có thể quan trọng hơn cả tiếng Pháp, do càng ngày nó càng được sử dụng nhiều hơn ở Hoa Kỳ, do tỷ suất sinh cao ở những nước dùng tiếng Tây Ban Nha như ngôn ngữ chính thức, do sự mở mang của các kinh tế trong giới nói tiếng Tây Ban Nha, do sự ảnh hưởng của tiếng Tây Ban Nha trong thị trường âm nhạc toàn cầu, do tầm quan trọng của văn học Tây Ban Nha và do nó được sử dụng ở rất nhiều nơi trên thế giới. Tiếng Tây Ban Nha được sử dụng phần lớn ở Tây Ban Nha, Bắc Mỹ, Nam Mỹ và Guinea Xích Đạo.

Mục Lục

Nhóm ngôn từ và các ngôn từ liên hệ[sửa|sửa mã nguồn]

Tiếng Tây Ban Nha có quan hệ rất gần gũi với các ngôn ngữ ở Đông Iberia như: tiếng Asturias (asturianu), tiếng Ladino (Djudeo-espanyol, sefardí), tiếng Catalunya (català) và tiếng Bồ Đào Nha (português). Tiếng Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha có ngữ pháp và từ vựng rất giống nhau; số lượng từ vựng tương tự nhau của hai ngôn ngữ này lên đến 89%.

Bạn đang đọc: Tiếng Tây Ban Nha – Wikipedia tiếng Việt

So sánh các từ vựng[sửa|sửa mã nguồn]

Tiếng Latin	Tiếng Tây Ban Nha	Tiếng Bồ Đào Nha	Tiếng Catalan	Tiếng Ý	Tiếng Pháp	Tiếng Anh	Nghĩa tiếng Việt
nos	nosotros	nós	nosaltres	noi	nous	we	chúng tôi
fratrem germānum	hermano	irmão	germà	fratello	frère	brother	anh, em trai
dies Martis (cổ điển), tertia feria (Giáo hội)	miércoles	quarta-feira	dimecres	mercoledì	mercredi	Wednesday	ngày Thứ Tư (trong tuần)
cantiōnem	canción	canção	cançó	canzone	chanson	song	bài hát
magis hoặc plus	más (hoặc plus)	mais (hoặc chus)	més (hoặc pus)	più	plus	more (hoặc plus)	nhiều hơn, cộng thêm vào
manūm sinistram	mano izquierda	mão esquerda	mà esquerra	mano sinistra	main gauche	left hand	bàn tay trái
nihil hoặc nullam rem natam	nada	nada	res	niente/nulla	rien/nul	nothing	không có một cái gì

Hệ chữ viết[sửa|sửa mã nguồn]

Tiếng Tây Ban Nha được viết sử dụng ký tự Latin, với một chữ cái được thêm vào là “ñ” (eñe), được đọc là /ɲ/ (“nh” trong tiếng Việt) và được xem là xuất phát từ chữ “n”, cho dù là được viết là một chữ “n” với một dấu ngã (~) bên trên. Những chữ ghép “ch” (che) và “ll” (elle) được xem như là những chữ cái đơn, có tên riêng và là một chữ cái trên bảng chữ cái, vì mỗi chữ đại diện cho một âm tiết khác nhau (/tʃ/ and /ʎ/) tương ứng. Tuy nhiên, chữ ghép “rr” (erre doble, chữ “r” đúp, hoặc chỉ là “erre” thay vì “ere”), cũng đại diện cho một âm đơn /r/, không được xem là một chữ đơn. Vì thế bảng chữ cái tiếng Tây Ban Nha có 28 chữ (sẽ là 29 nếu tính chữ “w”, nhưng nó chỉ được sử dụng trong tên tiếng nước ngoài và từ mượn): a, b, c, ch[5], d, e, f, g, h, i, j, k, l, ll[6], m, n, ñ, o, p, q, r, s, t, u, v, (w), x, y, z.[7] ó

Từ năm 1994, hai chữ ghép trên bị tách ra thành hai vần âm riêng không liên quan gì đến nhau để sắp xếp. Những từ có chữ ” ch ” giờ đây được sắp xếp theo thứ tự bảng vần âm giữa ” ce ” và ” ci “, thay vì ở giữa ” cz ” như trước đây, và chữ ” ll ” cũng thế. Tuy nhiên, những chữ ” che ” ( ch ), và ” elle ” ( ll ) vẫn còn được sử dụng như thông tục .Trừ những từ địa phương như ở México, việc phát âm hoàn toàn có thể được định rõ khi đánh vần. Một từ tiếng Tây Ban Nha tiêu biểu vượt trội được nhấn giọng ở âm áp chót nếu như nó tận cùng bằng một nguyên âm ( không phải ” y ” ) hoặc nếu như tận cùng bằng phụ âm ” n ” và ” s ” ; trong các trường hợp khác thì nhấn giọng ở âm sau cuối. Những trường hợp ngoại lệ được bộc lộ bằng một dấu sắc trên nguyên âm. Khi đó thì nguyên âm có dấu sắc sẽ được nhấn giọng .Dấu sắc còn được sử dụng để phân biệt những từ đồng âm, nhất là khi một trong số chúng là những từ có nhấn giọng và cái còn lại thì không. So sánh ” el ” ( mạo từ xác lập giống đực số ít ) với ” él ” ( đại từ ” anh ấy ” hoặc ” nó ” ) ; hoặc ” te ” ( ” bạn “, bổ ngữ đại từ ), de ( giới từ ” của ” hoặc ” từ ” ) và ” se ” ( đại từ phản thân ) với ” té ” ( ” trà ” ), dé ( ” cho ” ) và sé ( ” Tôi biết “, hoặc mệnh lệnh cách của động từ ” ser ” ), ta thấy được sự khác nhau .Những đại từ nghi vấn ( qué, cuál, dónde, quién, v.v. ) cũng có dấu sắc ở những câu hỏi gián tiếp hay trực tiếp, và một số ít đại từ chỉ định ( ése, éste, aquél, v.v. ) hoàn toàn có thể có dấu khi được sử dụng như những đại từ. Liên từ ” o ” ( ” hoặc ” ) được thêm vào một dấu huyền khi được viết ở giữa các số với nhau để không bị lẫn với số 0 ( zero ) : Ví dụ, ” 10 ò 20 ” phải được đọc là diez o veinte ( ” mười hay hai mươi ” ) thay vì diez mil veinte ( ” 10 020 – mười ngàn không trăm hai mươi ” ). Những dấu này thường được bỏ đi khi viết hoa ( thói quen trước đây khi khi sử dụng máy tính vì chỉ có những chữ viết thường mới có dấu được ), mặc dầu Học viện Hoàng gia Tây Ban Nha phản đối .Trong trường hợp hiếm, ” u ” được viết với một dấu tách âm ( ” ü ” ) khi nó được viết giữa chữ ” g ” và một nguyên âm lưỡi trước ( ” e ” hoặc ” i ” ), để báo hiệu là nó phải được đọc thay vì câm như thường lệ. Ví dụ, cigüeña ( con cò ), được đọc là / θ ̟ iˈɰweɲa / ; nếu như nó được viết là cigueña, nó sẽ được đọc là / θ ̟ iˈɰeɲa / .Những mệnh đề nghi vấn và cảm thán được mở màn bằng dấu chấm hỏi ngược ( ¿ ) và dấu chấm than ngược ( ¡ ) .

Phân phối địa lý của tiếng Tây Ban Nha[sửa|sửa mã nguồn]

Xem thêm: Khu Di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi – Kích Cầu Du Lịch TP.HCM

Ngôn ngữ chính thức hoặc đồng chính thức

1.000.000+

100.000+

20.000+

[8]Tiếng Tây Ban Nha là ngôn từ cơ bản của 20 vương quốc trên quốc tế. Người ta ước tính tổng số người nói tiếng Tây Ban Nha là khoảng chừng 470 đến 500 triệu, làm nó trở thành ngôn từ được sử dụng thoáng đãng thứ hai trên quốc tế theo số lượng người bản ngữ. [ 9 ] [ 10 ]Tiếng Tây ban Nha là tiếng được sử dụng nhiều thứ ba trên quốc tế ( sau tiếng Trung Quốc và tiếng Anh ). Thống kê ngôn từ sử dụng trên Internet năm 2007 tiếng Tây Ban Nha cũng là ngôn từ được sử dụng nhiều thứ ba trên Internet, sau tiếng Anh và tiếng Trung Quốc. [ 11 ]

Số người nói tiếng Tây Ban Nha theo vương quốc[sửa|sửa mã nguồn]

Bảng sau thể hiện số lượng người nói tiếng Tây Ban Nha ở 79 quốc gia.

Xem thêm: 3 điểm đến lịch sử ở Bình Định

Tiếng Tây Ban Nha là một ngôn từ có nhiều biến tố, có hai giống cho danh từ ( giống đực và giống cái ) và khoảng chừng 50 hình thái chia động từ cho một động từ, nhưng ít biến tố hơn cho danh từ, tính từ và từ hạn định .

Tiếng Tây Ban Nha có sử dụng giới từ, và thông thường (nhưng không phải luôn luôn) thì tính từ đứng sau danh từ. Cấu trúc câu là SVO (Subject Verb Object), tức là Chủ ngữ – Động từ – Bổ ngữ, cho dù những sự biến đổi thì cũng khá phổ biến. Có thể lược bỏ chủ ngữ đi khi ngữ cảnh trong câu đã rõ ràng. Động từ diễn tả hướng đi mà không cần phải có giới từ.