Giải mã hiện tượng mơ trước tương lai

Không ít người thưởng thức cảm xúc ngờ ngợ lạ lùng như đang sống lại khoảng thời gian ngắn nào đó mà mình từng trải qua. Các nhà khoa học gọi hiện tượng kỳ lạ này là déjà vu .Déjà vu là gì ?
Trong một lần xem tivi cùng bè bạn, chàng sinh viên chuyên ngành tâm lý học Akira O’Connor đùng một cái trải qua cảm xúc vô cùng kỳ quái. Anh diễn đạt : “ Một vài giây ngắn ngủi trôi qua, tôi chợt nhận thấy những gì đang diễn ra trên màn hình hiển thị tivi tạo cho mình cảm xúc cực kỳ quen thuộc không hề lý giải nổi. Ngay lập tức, cảm xúc đó không còn gói gọn trong màn ảnh nhỏ mà cả khung cảnh này, vị trí tôi đang ngồi đây, khoảng cách đúng chuẩn giữa tôi với mọi thứ xung quanh. Tất cả hệt như bản sao của khoảnh khắc nào đó mà không rõ bằng cách gì tôi nghĩ rằng mình từng trải qua ” .

Đó chỉ là một trong rất nhiều trải nghiệm về cảm giác ngờ ngợ lạ lùng như đang sống lại một giây phút nào đó trong quá khứ mà các nhà khoa học gọi là déjà vu.

Khoảng 60-70 % dân số quốc tế đã trải qua cảm xúc déjà vu trong đời. Ảnh : cosmosmagazine.com
Thuật ngữ tiếng Pháp với nghĩa ” từng nhìn thấy ” trên được đặt cho hiện tượng kỳ lạ đặc biệt quan trọng mà không ít người từng trải qua, với khoảng chừng 60-70 % dân số quốc tế cho biết đã gặp phải tối thiểu một lần trong đời. Chẳng hạn khi bạn ghé thăm một nơi nào đó lần tiên phong nhưng nhận thấy nó rất quen thuộc, hay trong lúc chuyện trò, thứ tự những câu nói, nội dung cuộc đối thoại và toàn cảnh xung quanh khiến bạn có cảm xúc mình từng một lần trò chuyện như vậy …
Đó là cảm xúc Open khi một vấn đề nào đó diễn ra và bạn cảm thấy như thể đã trải qua rồi, nhưng không hề lý giải khi nào, tại sao hay thậm chí còn chắc như đinh rằng mình chưa trải qua lần nào .
Trước Déjà vu, hiện tượng kỳ lạ này được gọi bằng nhiều thuật ngữ như déjà vécu – từng trải qua, déjà senti – từng nghĩ đến, déjà visitie – từng đi đến. Năm 1876, nhà khoa học người Pháp tiên phong trong điều tra và nghiên cứu về hiện tượng kỳ lạ này mới đặt cho nó tên gọi déjà vu .
Các nghiên cứu và điều tra khoa học về déjà vu
Déjà vu là hiện tượng kỳ lạ rất khó nghiên cứu và điều tra vì cảm xúc ” quen thuộc khó hiểu ” chỉ xảy ra bất chợt trong vài giây ngắn ngủi, không hề được Dự kiến trước hay miêu tả một cách rõ ràng. Song chính sự huyền bí của hiện tượng kỳ lạ này đã lôi cuốn sự quan tâm với rất nhiều giả thiết được đặt ra, từ thuần túy mê tín dị đoan dị đoan, tâm linh hay lý giải khoa học do trục trặc trong quy trình ghi nhớ, những hoạt động giải trí phức tạp của tiềm thức …
Theo nghiên cứu và điều tra năm 2003, déjà vu xảy ra ở cả hai giới với tỷ suất giao động như nhau và không có sự độc lạ giữa những chủng tộc, nhưng phổ cập nhất trong độ tuổi 15-25. Tần số thưởng thức hiện tượng kỳ lạ này giảm dần theo sự ngày càng tăng tuổi tác và dễ gặp hơn ở người thường nghiên cứu và điều tra học thuật, đọc nhiều sách và đi du lịch nhiều nơi. Những người này được cho là có điều kiện kèm theo tăng trưởng trí tưởng tượng và năng lực ghi nhớ những giấc mơ cao hơn .

Nhiều chuyên gia tin rằng, cảm giác ngờ ngợ quen thuộc có thể liên quan tới chất truyền dẫn thần kinh dopamine, với mức độ cao hơn ở thiếu niên và vị thành niên. Giả thiết này có một chỗ đứng đặc biệt trong loạt nghiên cứu về déjà vu sau trường hợp khác thường của một nam giới 39 tuổi.

Người đàn ông này vốn là một bác sĩ được điều trị cúm bằng amantadine và phenylpropanolamine, loại thuốc làm ngày càng tăng hoạt động giải trí của dopamine trong não. Trong 24 giờ kể từ khi khởi đầu dùng thuốc, cảm xúc déjà vu lặp đi tái diễn với cường độ cao được ghi nhận ở bác sĩ này. Nghiên cứu nổi bật được công bố năm 2001 trên tập san Thần kinh học lâm sàng này còn cho biết, cảm xúc déjà vu biến mất ngay sau khi người bệnh ngưng uống thuốc .
Déjà vu và chứng động kinh
Một cách tiếp cận khác nguyên do gây ra hiện tượng kỳ lạ déjà vu đến từ nghiên cứu và điều tra về chứng động kinh. Các nhà khoa học phát hiện một sự link can đảm và mạnh mẽ giữa cảm xúc déjà vu với những cơn động kinh ở người động kinh thùy thái dương, thể gây tác động ảnh hưởng tới vùng hồi hải mã ( hippocampus ), nơi đóng vai trò then chốt trong điều khiển và tinh chỉnh trí nhớ thời gian ngắn và dài hạn của não bộ .
Những bệnh nhân động kinh thùy thái dương “ luôn trải qua hiện tượng kỳ lạ déjà vu trước khi cơn động kinh khởi phát ”, báo cáo giải trình về điều tra và nghiên cứu đăng trên tập san y học Neuropsychologia năm 2012. Kết luận trên khiến nhiều chuyên viên đưa ra giả thiết rằng déjà vu, tựa như như cơn động kinh, hoàn toàn có thể là tác dụng của việc những tế bào thần kinh trong não truyền tín hiệu ngẫu nhiên và làm cho những người khỏe mạnh có cảm xúc sai lầm đáng tiếc rằng đây là ký ức quen thuộc .
Déjà vu và cấu trúc thần kinh
Trong một điều tra và nghiên cứu khác mang tính cải tiến vượt bậc, những nhà khoa học tại Cộng hòa Czech và Vương quốc Anh đã tò mò ra mối link giữa hiện tượng kỳ lạ déjà vu với những cấu trúc trong não bộ, củng cố thêm nguồn gốc thần kinh của hiện tượng kỳ lạ này .
Báo cáo đăng trên Tập san Cortex cho biết, nhóm điều tra và nghiên cứu nhận thấy những cấu trúc nhỏ trong thùy thái dương, nơi trí nhớ và hồi ức bắt nguồn, của người từng gặp phải hiện tượng kỳ lạ déjà vu nhỏ hơn đáng kể so với người chưa từng có thưởng thức. Càng nhiều lần trải qua déjà vu thì cấu trúc này càng nhỏ hơn và ngược lại .

“Khoảng 130 người khỏe mạnh được kiểm tra cấu trúc não bằng cộng hưởng từ và một phương pháp phân tích hình thái học của từng vùng não. Các kết quả được so sánh giữa người từng có cảm giác déjà vu và người chưa bao giờ gặp phải hiện tượng này”, người đứng đầu nghiên cứu chuyên gia Milan Brazdil cho biết.

Theo ông, déjà vu có link trực tiếp với tính năng của cơ cấu tổ chức thần kinh và đây hoàn toàn có thể là một ” lỗi nhỏ trong mạng lưới hệ thống ” do sự kích động cao của vùng hồi hải mã, là hiệu ứng của sự đổi khác trong vùng não nhạy cảm nhất và thường diễn ra khi hệ thần kinh đang trong thời kỳ tăng trưởng .
Ngoài những điều tra và nghiên cứu trên, déjà vu còn được lý giải bằng nhiều giả thiết khác nhau như thuyết phân loại nhận thức khiến những điều xung quanh đi vào tiềm thức một cách tự nhiên khi con người đang tập trung chuyên sâu rồi bị sao nhãng, thuyết hình tượng với lập luận bạn có năng lực tái tạo những hình ảnh từ những mảnh vụn ký ức trong quá khứ hay sự thất bại của trí nhớ trong việc cố gợi lại một thưởng thức tương tự như đã xảy ra trong quá khứ khiến nó không hề tìm được ký ức tương thích để lý giải cho cảm xúc ngờ ngợ đã trải qua … Song, giới khoa học vẫn cần rất nhiều thời hạn để hoàn toàn có thể giải thuật một cách thỏa đáng hiện tượng kỳ lạ lắm kỳ bí này .

Khánh Hà
(Theo Livescience, Medicalxpress, Howstuffwork)

Source: https://evbn.org
Category : blog Leading